TỔNG QUÁT
Zona là những bóng nước đau thường mọc tạo thành một đường thẳng, gây bệnh ở mọi độ tuổi, thường gặp ở người trên 50 tuổi. Tên gọi khác là "herpes zoster."
Nguyên nhân?
Zona và thủy đậu cùng do một loại virus gây ra. Sau khi một người mắc thủy đậu, virus này sẽ ẩn náu, hay gọi là “ngủ đông” trong cơ thể. Vài năm sau, nó tái hoạt động và gây nên zona. Người lần đầu nhiễm loại virus này thì người ta gọi là thủy đậu không gọi là zona.
Zona có gây nguy hiểm gì không?
Có và không. Chúng ta không bị lây zona từ người nhiễm zona có triệu chứng như nổi bóng nước. Nếu bạn chưa có miễn dịch với thủy đậu, bạn có thể nhiễm virus từ người này và mắc thủy đậu. Zona và thủy đậu đều do cùng một con virus gây ra.
Bạn sẽ không mắc bệnh nếu:
-
Đã từng mắc zona hoặc thủy đậu
-
Đã tiêm văc-xin thủy đậu
-
Sinh ra ở Mỹ trước năm 1980, vì hầu hết người Mỹ sinh ra trước năm 1980 đều đã từng mắc thủy đậu
Nếu bạn chưa từng mắc thủy đậu hay tiêm vắc-xin phòng ngừa thủy đâuh thì nên cẩn thận khi tiếp xúc với bệnh nhân zona. Không được chạm vào bóng nước nổi trên da họ. Trong vài trường hợp, vài người có thể mắc thủy đậu khi tiếp xúc với người mắc zona. Điều này thường xảy ra với người suy giảm miễn dịch đang mắc zona.
Triệu chứng của zona?
Đầu tiên, zona sẽ làm cho da bạn trở nên nhạy cảm hơn, bạn sẽ thấy nóng, ngứa, đau hay tê rần. Vài người bị sốt, nôn mửa hay đau đầu. Trong 1-2 ngày, nốt phát ban xuất hiện. Nốt phồng này sẽ xuất hiện thành một hàng ở lưng và ngực. Chúng vẫn có thể mọc ở những phần khác trên cơ thể. Nốt phồng này có thể gây đau ở mức độ vừa hay nặng.
Trong 3-4 ngày, nốt phồng zona có thể bị loét, những vết loét này có thể bội nhiễm sau đó. Trong 7-10 ngày, chúng sẽ thành sẹo. Sau đó, bệnh nhân sẽ không còn tái nhiễm lần nào nữa.
Zona có nghiêm trọng không?
Có chứ, zona có thể gây nguy hiểm nhưng rất hiếm. 1% người mắc zona có thể mắc chứng đau dây thần kinh hậu zona hay “PHN”. Người mang chứng PHN sẽ bị đau và khó chịu sau khi vết bóng nuwocs biến mất. Cơn đau kéo dài nhiều tháng hay nhiều năm, tệ hơn nữa là làm bệnh nhân mất ngủ, sụt cân và có thể dẫn đến trầm cảm.
Zona có thể gây ra:
-
Nhiễm trùng da
-
Đau mắt (nếu bóng nước ở gần mắt)
-
Đau tai (nếu bóng nước ở gần tai)
-
Gây nhiễm trùng nghiêm trọng đối với bệnh nhân có cơ địa đặc biệt.
Có cần điều trị không?
Nếu bạn đi khám bác sĩ trong khoảng thời gian 3 ngày kể từ khi khởi bệnh, bạn sẽ được cho thuốc để loại bỏ virus, những thuốc này được gọi là thuốc kháng virus, sẽ làm tăng tốc độ phụ hồi và giảm nguy cơ để lại biến chứng sau zona như PHN.
Nếu thời gian bệnh đã hơn 3 ngày, bạn nên thông báo với bác sĩ đặc biệt là khi bóng nước đỏ và đau. Bạn cũng nên thông báo với bác sĩ về tình trạng bệnh hiện có đặc biệt là suy giảm miễn dịch.
Có cần giảm đau không?
Vài bệnh nhân có thể đáp ứng với thuốc giảm đau không kê đơn, tuy nhiên, đa phần cần thuốc giảm đau có kê đơn từ bác sĩ
Chăm sóc bóng nước như thế nào
Giữ vệ sinh vùng da nổi bóng nước sạch sẽ. Không bôi bất kì kem hay gel gì lên vết thương trừ khi có chỉ định của bác sĩ
Phòng tránh zona?
Zona có thể phòng tránh nhờ vào vắc-xin zona. Vắc-xin có thể làm triệu chứng giảm đi. Có hai loại văc-xin thích hợp cho người lớn tren 50 tuổi. Bác sĩ có thể tư vấn cho bạn nên tiêm mũi nào tốt nhất.
