1. Thuốc kháng viêm không steroid là gì?

Thuốc kháng viêm không chứa steroid là loại thuốc có công dụng giảm đau, chống viêm, có hoặc không có hạ sốt, không có steroid trong cấu trúc (khác với nhóm kháng viêm corticosteroid có tác dụng phụ giữ muối,nước). Một số thuốc kháng viêm không steroid thường gặp là aspirin, naproxen, diclofenac, ibuprofen.... Chúng là một trong những loại thuốc được sử dụng phổ biến nhất.

NSAID giúp giảm đau ở những bệnh nhân đau nhiều như trong viêm khớp hay sau một chấn thương và thúc đẩy lành thương nhanh hơn. Tuy nhiên chúng có rất nhiều tác dụng phụ nên cần dùng với liều thấp nhất trong khoảng thời gian ngắn nhất. 

Có thể mua NSAID mà không cần phải có đơn kê của bác sĩ. Nhóm này có ít nhất 20 chất có cấu trúc hóa học khác nhau nhưng cách thức tác dụng tương tự nhau. Ngoài ra, nhóm thuốc này còn có mặt trong các loại kem, gel bôi tại chỗ hoặc miếng dán ngoài da (Salonpas, Voltaren emugel...). Chính vì NSAID rất sẵn có và được sử dụng phổ biến như vậy, nên việc tìm hiểu cách dùng phù hợp và các tác dụng phụ có thể gặp phải khi dùng thuốc là hết sức quan trọng.

2. Có phải tất cả các thuốc NSAIDs đều giống nhau không?

Có và không. Tất cả các NSAID đều hoạt động trên cùng một quá trình hóa học trong cơ thể, nhưng bằng các con đường cơ chế khác nhau. Một số NSAID cần dùng thường xuyên hơn và một số có nhiều khả năng gây ra tác dụng phụ nhất định.

3. NSAIDs có an toàn không?

Không. Nếu có các bệnh lý y khoa cần cân nhắc ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng thuốc.

• Sử dụng thuốc nhóm NSAID có thể làm tăng nguy cơ xuất hiện tác dụng phụ trên đường tiêu hóa, như loét hoặc thủng dạ dày tá tràng, chảy máu đường tiêu hóa. Mức độ nguy cơ trên đường tiêu hóa giữa các thuốc NSAID là khác nhau, trong đó các thuốc ức chế chọn lọc trên COX-2 (Celebrex, Arcoxia...) thường có nguy cơ thấp hơn. Nguy cơ trên đường tiêu hóa cũng cao hơn trong những trường hợp: người cao tuổi, sử dụng liều cao kéo dài, đã từng bị viêm loét dạ dày tá tràng, sử dụng đồng thời với các thuốc như thuốc chống đông, thuốc NSAID khác, corticosteroid, uống rượu hoặc hút thuốc trong thời gian dùng thuốc. Để hạn chế tác dụng không mong muốn trên đường tiêu hóa, bác sĩ sẽ kê thêm cho bệnh nhân các thuốc bảo vệ đường tiêu hóa  

• NSAID có làm tăng nguy cơ nhồi máu cơ tim hay đột quỵ không? Câu trả lời là “Có”.Ngoại trừ aspirin, các thuốc nhóm NSAID có nguy cơ làm nặng hơn tình trạng suy tim, các biến cố huyết khối trên tim mạch như nhồi máu cơ tim hoặc đột quỵ. Những người mắc bệnh lý tim mạch sẽ có nguy cơ cao hơn, do đó, khi cần dùng NSAID, những người này cần được thảo luận kỹ với bác sĩ để lựa chọn thuốc và liều dùng phù hợp. Trường hợp người bệnh đang được dùng aspirin, nên thông báo cho bác sĩ biết trước khi dùng NSAID bởi vì một số thuốc NSAID có thể ảnh hưởng đến tác dụng của aspirin.

Trong khi sử dụng thuốc NSAID, nếu phát hiện các dấu hiệu như đau ngực, khó thở, yếu người một bên, đột nhiên nói ngọng thì cần được thăm khám ngay lập tức.

• NSAID có thể ảnh hưởng đến chức năng thận do thuốc gây giảm tưới máu đến thận. Khoảng 1 - 5% người dùng NSAID có thể gặp phải tác dụng phụ trên thận. Mặc dù suy thận cấp không thường gặp nhưng cần hết thức thận trọng với những người người có bệnh lý suy tim, xơ gan, bệnh thận mạn hoặc người bệnh đang có tình trạng mất nước (nôn ói, tiêu chảy...), người bệnh tăng huyết áp hoặc đái tháo đường có biến chứng thận. 
• Sử dụng NSAID kéo dài hiếm khi gây ra độc tính gan, kể cả dùng liều cao. Biểu hiện độc tính trên gan của NSAID chủ yếu là tăng men gan tuy nhiên không thường gặp.
• NSAID có thể làm tăng huyết áp ngay cả ở những người đang dùng thuốc điều trị huyết áp cao. Các bác sĩ khuyên rằng những người bị huyết áp cao cần NSAID nên dùng liều thấp nhất có thể trong khoảng thời gian ngắn nhất. 
• Nếu có tiền sử rối loạn đông máu, nên hỏi ý kiến bác sĩ trước khi dùng NSAIDs. 
• Nếu cần phẫu thuật, hãy hỏi bác sĩ thời gian nên ngừng dùng NSAID. Hầu hết cần ngừng NSAID ít nhất vài ngày đến một tuần trước khi phẫu thuật để giảm nguy cơ chảy máu. Phần lớn những người dùng aspirin cần ngừng dùng thuốc 1 tuần trước khi phẫu thuật.
• Ngoại trừ aspirin liều thấp, tất cả các NSAID đều chống chỉ định dùng trong thai kỳ thứ 3, do thuốc có nguy cơ gây ra đóng ống động mạch sớm ở trẻ sơ sinh. Paracetamol được cho là thuốc an toàn để giảm đau và hạ sốt, ưu tiên sử dụng ở phụ nữ có thai hơn so với các thuốc NSAID. Mặc dù NSAID có tác dụng giảm đau, chống viêm tốt, tuy nhiên nhóm thuốc này tiềm ẩn nhiều nguy cơ tác dụng phụ. Khi cần sử dụng thuốc, nên dùng ở mức liều thấp nhất có hiệu quả trong thời gian ngắn nhất có thể. 
• Nếu đang dùng bất kỳ loại thuốc theo toa hoặc không kê toa nào khác, hoặc dùng bất kỳ loại thuốc thảo dược nào cần thông báo với bác sĩ. Đặc biệt là trong các trường hợp dùng:

- Thuốc chống đông máu, ví dụ như warfarin (tên thương mại: Coumadin) hoặc heparin

- Phenytoin (tên thương mại: Dilantin, Phenytek), một loại thuốc dùng để ngăn ngừa động kinh

- Cyclosporine, một loại thuốc dành cho những người đã ghép tạng

4. Tác dụng phụ của NSAIDs:

Trong phần lớn các trường hợp, NSAID không gây ra tác dụng phụ. Các tác dụng phụ có thể gặp gồm: 

• Loét dạ dày tá tràng– Chúng có thể gây các triệu chứng khó chịu như nôn, buồn nôn, giảm cảm giác thèm ăn. Khi sử dụng thời gian dài có thể gây loét và chảy máu dạ dày tá tràng.
• Tổn thương gan – Khi sử dụng thời gian dài, đặc biệt với liều cao
• Tổn thương thận – Chỉ sử dụng thời gian ngắn cũng có thể ảnh hưởng thận. Ngoài ra còn làm tăng nguy cơ mắc các bệnh lí về thận sau này. 
• Ù tai – Thường xảy ra khi bệnh nhân sử dụng aspirin liều cao. Triệu chứng sẽ cải thiện khi giảm liều. 

5. Điều gì sẽ xảy ra khi bệnh nhân dùng quá liều NSAIDs?

Dùng quá liều NSAID có thể không gây ra vấn đề nghiêm trọng. Nhưng có thể làm tăng tác dụng phụ trong khi chẳng giúp cải thiện các triệu chứng chính của bệnh. Mặt khác, dùng quá nhiều aspirin hoặc acetaminophen (tên thương mại: Tylenol) có thể gây tổn thương gan hoặc thậm chí gây tử vong.

Nếu chẳng may dùng quá liều, hãy gọi đến bác sĩ hoặc bệnh viện để được giúp đỡ.