Đau lưng (lower back)

Trong chúng ta, ai cũng đã từ đau lưng và khi đau nhiều, chúng ta thường có xu hướng chỉ muốn nằm trên giường thôi. Nhưng bạn có biết điều đó hại nhiều hơn lợi, vận động sẽ có lợi cho bạn hơn.

Chúng ta sẽ bàn về đau lưng dưới kéo dài dưới 4 tuần (hay là đau lưng dưới cấp tính). Bạn có thể dùng những thông tin sau đây để thảo luận với bác sĩ của mình và quyết định phương pháp điều trị phù hợp nhất. 

Chuyện gì đang xảy ra?

Đau lưng dưới rất thường gặp, nhưng thường không nguy hiểm và tự hết trong vài tuần.

Bác sĩ của bạn có thể không thể giải thích cho bạn nguyên nhân chính xác gây đau. Các nguyên nhân có thể có là: 

• Căng cơ vùng lưng, điều này xảy ra khi bạn nâng vác vật nặng.

• Khi tư thế ngồi hay đứng không đúng, sẽ làm tăng áp lực lên cơ cạnh thân.

• Lớn tuổi sẽ làm cho suy yếu xương vùng cột sống. .

• Thoát vị đĩa đệm (ít gặp hơn trường hợp trên)

Hầu hết mọi người không tìm ra nguyên nhân gây đau lưng của họ, nhưng người ta có thể biết chắc chắn thứ sẽ làm mình dễ bị đau lưng hơn.

Ví dụ như, bạn có thể bị đau lưng nếu nâng vác vật nặng hay ngồi lâu trong một thời gian dài (như khi lái xe đường dài). Thừa cân cũng là một lý do làm bạn dễ bị đau lưng hơn người khác. 

Nếu thời gian đau lưng của bạn ngắn thì chụp hình là không cần thiết, thường thì kết quả sẽ bình thường.

Nhưng nếu bác sĩ nghĩ đến việc tổn thương dây thần kinh, viêm nhiễm hay gãy xương, gây nên đau lưng, bạn sẽ cần chụp CT scan hay MRI.  

Đồng thời, bạn sẽ được kê toan giúp giảm đau:

• Cảm thấy tê ở phần dưới cơ thể

•  Tiêu tiểu không tự chủ

• Không thể đi lại hay có dấu hiệu bàn chân rơi hay kéo lê chân khi đi lại.

Triệu chứng gồm những gì?

Dấu hiệu đau lưng dưới có sự khác nhau giữa mỗi người. Cơn đau có thể đột ngột hay từ từ, mức độ có thể nhẹ hoặc nặng nề.

Đau lưng có thể gây trở ngại cho công việc hàng ngày của bẹn, khiến bạn thấy khó khăn khi mặc quần áo, di chuyển hay gây khó ngủ. Nhưng dù mức độ đau như thế nào, cơn đau sẽ tự thuyên giảm. Hầu hết mọi người chỉ đau lưng, nhưng vài người thì cơn đau sẽ lan xuống cả chân, háng, mông hay đùi, đôi khi chạy xuống cả bàn chân.

Điều này gây ra bởi dây thần kinh tọa bị chèn ép, thường gọi là đau thần kinh tọa, dây thần kinh chạy từ lưng xuống chân, người bệnh sẽ cảm thấy tê hoặc ngứa râm ran như có kiến bò. Nếu vậy, bạn nên đi khám bác sĩ.

Phương pháp điều trị?

Có vài phương pháp có thể giúp bạn đỡ đau và đi lại bình thường. Đôi khi bạn cần kết hợp nhiều phương pháp với nhau.

Tự thân vận động cải thiện cơn đau như thế nào?

Không nên lười nhác mà hãy vận động thường xuyên, cho dù bạn không muốn chút nào, nhưng điều này sẽ làm giảm cơn đau và giúp bạn phục hồi nhanh chóng.

Vận động ở đây là bạn cứ tiếp tục làm những công việc hàng ngày mà mình làm, như đi làm, nhiều hết mức có thể. Nhưng bạn nên tránh những hoạt dộng làm đau thêm như nâng vác vật nặng. 

Trước đây, bác sĩ thường khuyên bệnh nhân mình nên nghỉ ngơi tại giường nếu đau lưng nhiều quá. Nhưng thật sự việc này chả có ý nghĩa gì, nếu bạn cứ nằm hoài trên giường, khớp sẽ cứng. Và chính nó sẽ khiến bạn đau hơn khi cử động lưng của mình. 

Và nếu bạn nằm lâu, cơ bạn sẽ yếu đi, và không thể hỗ trợ nâng đỡ cột sống của bạn. Điều này làm cho bạn ngày càng đau hơn. 

Nhưng cũng không thể khẳng định rằng, hoạt động sẽ gây hại gì, điều quan trọng là hãy hoạt động một cách thông minh và cẩn thận để không đau nhiều hơn. Thêm nữa, tốt nhất là nên tránh có hoạt động mang, vác, nâng đồ nặng, uốn cong lưng, vặn lưng hay ngồi quá lâu, cho đến khi cơn đau giảm đi.

Để giảm đau, bạn có thể chườm túi đá hoặc túi nhiệt ở chỗ đau.

Thuốc

Sử dụng thuốc giảm đau sẽ có hiệu quả trong việc giảm đau trong thời gian ngắn và giúp bạn có thể vận động.

Bác sĩ thường khuyến cáo nên xài thuốc giảm đau không kê đơn trước đã như ibuprofen hay thuốc kháng viêm không chứa steroid (NSAID) 

Một lựa chọn khác là paracetamol. Bác sĩ có thể kê thuốc giãn cơ đi kèm với NSAID hay paracetamol. 

Nếu thuốc không cần kê đơn không có hiệu quả, bác sĩ sẽ cho loại thuốc khác hay liều NSAID cáo hơn. 

Thuốc giảm đau họ opioid, như là tramadol cũng là một lựa chọn, tuy nhiên bác sĩ thường kê loại thuốc này sử dụng trong thời gian ngắn, bởi nguy cơ lệ thuộc thuốc trong thời gian dài của nó. Nghĩa là bạn sẽ gặp phải vài triệu chứng không mong muốn nếu bạn không uống thuốc này nữa. 

Xoa bóp

Xoa bóp sẽ làm giảm đau, giúp chuyển động một phần của cột sống để điều hòa các khớp nhỏ giữa xương nhằm giảm đau và tránh cứng khớp.

Bạn sẽ cần đến cách này nhiều lần để giảm đau.

Phương pháp này an toàn và bạn sẽ được giới thiệu đến nhà vật lý trị liệu hay người được đào tạo đầy đủ về phương pháp này để được giúp đỡ.

Phương pháp khác

Nếu cơn đau không khỏi trong vài tuần, sẽ có vài cách điều trị khác, bao gồm vật lý trị liệu và bài tập lưng. Bạn có thể thảo luận với bác sĩ của bạn.

Nhiều liệu pháp thay thế để điều trị đau lưng dưới cấp tính, như châm cứu, xoa bóp, yoga, và kích thích thần kinh bằng xung điện qua da (transcutaneous electrical nerve stimulation (TENS). Nhưng chưa có bằng chứng mạnh mẽ nào cho thấy chúng có hiệu quả, thường thì bác sĩ sẽ không khuyên bạn sử dụng chúng.

Tiên lượng ?

Hầu hết các cơn đau lưng sẽ kéo dài dưới hai tuần, 9-10% bệnh nhân phục hổi trong 6 tuần. 

Nhiều người bị tái phát cơn đau, bạn có thể thảo luận với bác sĩ cách để giảm nguy cơ tái phát. Và luyện tập thường xuyên có thể có hiệu quả

Nếu cơn đau kéo dài trên 12 tuần, thì sẽ khó phục hồi hơn, bạn cần có phương pháp bổ trợ như liệu pháp nhận thức hành vi (cognitive behaviour therapy (CBT)), thuốc khác và phẫu thuật nếu cần.

Bạn nên đi khám bác sĩ nếu đau không giảm, khi đó bạn sẽ được chuyển chuyên khoa để tìm hiểu vấn đề ở lưng của bạn. 

Đau lưng: những điều cần tham vấn bác sĩ

Nếu bạn bị đau lưng, bạn cần đi khám bác sĩ để tìm ra: 

Sau đây là vài câu hỏi bạn cần hỏi bác sĩ: 

• Điều gì gây nên cơn đau? 

• Có cần thực hiện cận lâm sàng gì không? 

• Phương pháp điều trị là gì? 

• Nên làm gì nếu phương pháp ấy không hiệu quả? 

• Nên nghỉ ngơi tại giường hay hoạt động bình?

• Có thể đi làm không?

• Bao lâu sẽ khỏe lại?

• Có cách nào làm giảm đau lưng?

• Có bài tập nào làm lưng khỏe hơn?

• Môn thể thao hay bài tập nào nên tránh và cái nào có ích?

• Có bất kì liệu pháp nào khác hay không?

• Làm sao để tránh đau lưng tái phát?

• Có nên lái xe không?