Sốt là gì?
Sốt là sự gia tăng nhiệt độ cơ thể vượt quá một mức nhất định.
Nhìn chung, sốt có nghĩa là nhiệt độ trên 100,4ºF (38ºC). Bạn có thể ghi nhận được các con số hơi khác nhau tùy thuộc vào vị trí mà bạn đo nhiệt độ cho con bạn - miệng, nách, tai, trán hoặc trực tràng.
Nhiệt độ ở nách, tai và trán dễ đo hơn nhiệt độ ở trực tràng hoặc miệng, nhưng chúng không chính xác. Mặc dù vậy, con số của nhiệt độ dù có cao thì vẫn ít quan trọng hơn so với việc con bạn bị bệnh như thế nào. Nếu bạn nghĩ con bạn bị sốt và có vẻ như bị bệnh thì bác sĩ hoặc điều dưỡng có thể yêu cầu bạn kiểm tra nhiệt độ hai lần ở miệng hoặc trực tràng.
Cách nào là tốt nhất để lấy nhiệt độ cho bé? Cách chính xác nhất là lấy nhiệt độ ở trực tràng (hình 1).
Hình 1: Đo nhiệt độ trực tràng. Đặt con bạn úp mặt vào lòng bạn. Bôi một ít dầu bôi trơn (tên thương mại: Vaseline) vào đầu của nhiệt kế. Sau đó nhẹ nhàng đưa nhiệt kế vào hậu môn của trẻ cho đến khi không còn nhìn thấy đầu bạc (1/4 đến 1/2 inch [6 đến 12 mm] bên trong hậu môn). Giữ nhiệt kế đứng yên một chỗ. Đo bằng nhiệt kế thủy tinh mất khoảng 2 phút. Hầu hết các nhiệt kế kỹ thuật số cần ít hơn 1 phút.
Nhiệt độ đo ở miệng cũng đáng tin cậy khi được thực hiện ở trẻ em ít nhất 4 tuổi. Đây là cách để lấy nhiệt độ ở miệng chuẩn xác:
●Đợi ít nhất 30 phút sau khi con bạn uống hoặc ăn bất cứ thứ gì nóng hoặc lạnh.
●Rửa nhiệt kế bằng nước mát và xà phòng. Sau đó rửa sạch lại.
●Đặt đầu của nhiệt kế dưới lưỡi của con bạn hướng về phía sau. Yêu cầu bé giữ nhiệt kế bằng môi chứ không phải bằng răng.
●Cho trẻ dùng môi ngậm chặt xung quanh nhiệt kế. Đo bằng nhiệt kế thủy tinh mất khoảng 3 phút. Hầu hết các nhiệt kế kỹ thuật số mất ít hơn 1 phút.
Nhiệt độ ở nách, tai (hình 2) và trán không chính xác như nhiệt độ trực tràng hoặc miệng.
Hình 2: Đo nhiệt độ ở tai: Đo nhiệt độ ở tai. Để đo nhiệt độ ở tai, hãy chắc chắn bạn đang sử dụng nhiệt kế dành cho tai. Kéo tai của con bạn ra phía sau trước khi đưa nhiệt kế vào. Sau đó giữ đầu nhiệt kế trong tai bé trong khoảng 2 giây.
Nguyên nhân gây sốt?
Nguyên nhân gây sốt thường gặp nhất ở trẻ là nhiễm trùng. Ví dụ, trẻ có thể bị sốt nếu bị:
●Cảm lạnh hoặc cúm
●Nhiễm trùng đường thở, chẳng hạn như bệnh bạch hầu hoặc viêm tiểu phế quản
●Nhiễm trùng dạ dày
Trong một số trường hợp, trẻ bị sốt sau khi tiêm vắc xin.
Tôi có nên đưa con đi gặp bác sĩ hoặc điều dưỡng không? Bạn nên đưa con đến gặp bác sĩ hoặc điều dưỡng nếu bé:
●Nhỏ hơn 3 tháng tuổi và có nhiệt độ trực tràng từ 100,4ºF (38ºC) hoặc cao hơn. Trẻ sơ sinh nên đi khám bác sĩ hoặc điều dưỡng ngay cả khi bé trông bình thường hoặc có vẻ ổn. Không dùng thuốc hạ sốt cho trẻ nhỏ dưới 3 tháng tuổi trừ khi bác sĩ hoặc điều dưỡng nói với bạn là được phép dùng.
● Từ 3 đến 36 tháng tuổi và có nhiệt độ trực tràng từ 100,4ºF (38ºC) hoặc sốt cao hơn 3 ngày. Đi ngay nếu con bạn có vẻ trông ốm yếu hoặc quấy khóc, đeo bạn hoặc không chịu uống nước.
● Từ 3 đến 36 tháng tuổi và có nhiệt độ trực tràng từ 102ºF (38,9ºC) trở lên.
Trẻ em ở mọi lứa tuổi cũng nên gặp bác sĩ hoặc điều dưỡng nếu có:
● Nhiệt độ ở miệng, trực tràng, tai hoặc trán từ 104ºF (40ºC) trở lên
● Nhiệt độ ở nách từ 103ºF (39,4ºC) trở lên
●Động kinh do sốt
● Sốt tái diễn (ngay cả khi chúng chỉ kéo dài vài giờ)
● Sốt trong bệnh cảnh của một bệnh khác, chẳng hạn như bệnh tim, ung thư, lupus hoặc thiếu máu hồng cầu hình liềm
● Sốt kèm các phát ban da mới
Tôi có thể làm gì để giúp con tôi cảm thấy tốt hơn? Bạn có thể:
● Cho trẻ uống nhiều nước. Gọi cho bác sĩ hoặc điều dưỡng nếu con bạn không muốn hoặc không thể uống nước trong khoảng một vài giờ .
● Khuyến khích bé nghỉ ngơi nhiều như bé muốn. Nhưng đừng ép con ngủ hoặc nghỉ ngơi. (Con bạn có thể đi học lại hoặc sinh hoạt thông thường sau khi nhiệt độ về bình thường trong 24 giờ.)
Một số cha mẹ cho con tắm bọt biển để làm mát, nhưng điều đó thường là không cần thiết. Đôi khi mọi người nghĩ họ có thể hạ nhiệt độ cho bé bằng cách bôi cồn lên da hoặc cho cồn vào bồn tắm. Nhưng điều này là nguy hiểm. Không sử dụng bất kỳ loại cồn nào để điều trị sốt.
Sốt được điều trị như thế nào?
Điều đó phụ thuộc vào nguyên nhân gây sốt. Nhiều bé không cần điều trị. Một số bé khác có thể cần:
● Kháng sinh để chống nhiễm trùng gây sốt. Nhưng kháng sinh chỉ có tác dụng đối với nhiễm trùng do vi khuẩn chứ không phải nhiễm trùng do vi rút. Ví dụ, kháng sinh sẽ không có hiệu quả khi bị cảm lạnh.
Nếu bạn không biết cách tốt nhất để xử lý cơn sốt cho con mình, hãy gọi điều dưỡng hoặc bác sĩ.
Không bao giờ cho bé dưới 18 tuổi uống aspirin. Aspirin có thể gây ra một tình trạng nguy hiểm gọi là hội chứng Reye.
Nội dung từ UpToDate chỉ mang tính chất tham khảo, không nhằm mục đích hay khuyến cáo thay thế cho lời khuyên từ bác sĩ, chẩn đoán hay điều trị nào cả. Nếu bạn có bất kì câu hỏi hay tình trạng bệnh lý nào, hãy tìm tới bác sĩ gia đình hoặc chuyên gia để được tư vấn cụ thể. Việc sử dụng nội dung từ UpToDate được nêu trong Điều khoản sử dụng của UpToDate (UpToDate Terms of Use).
