Vài nét về “bỏng da”
Chấn thương bỏng da rất phổ biến, với hơn một triệu vết thương bỏng xảy ra hàng năm ở Hoa Kỳ. Bỏng da có thể do tiếp xúc với một số tác nhân bao gồm nước nóng hoặc hơi nước, vật nóng hoặc lửa, hóa chất, điện hoặc tiếp xúc quá nhiều với ánh nắng mặt trời.
Hầu hết các vết bỏng da là nhẹ và có thể được điều trị tại nhà. Tuy nhiên, điều quan trọng là phải nhận biết được các dấu hiệu bỏng da nghiêm trọng và khi nào cần đi khám bác sĩ. Bỏng từ vừa đến nặng có thể gây ra một số biến chứng nghiêm trọng và thường phải điều trị khẩn cấp.
Bài viết này thảo luận về bỏng da do hơi nước, nước nóng hoặc các vật nóng khác trong nhà, bao gồm cả vết bỏng có thể được điều trị tại nhà và những vết bỏng buộc phải được điều trị tại bệnh viện. Bạn có thể tham khảo những chủ đề bỏng khác.
Triệu chứng của bỏng da
Khi nào cần đi khám bác sĩ nếu bạn gặp phải bất kỳ điều nào sau đây, bạn nên đi khám bác sĩ ngay
● Nếu vết bỏng ở mặt, tay hoặc ngón tay, bộ phận sinh dục hoặc bàn chân
● Nếu vết bỏng nằm trên hoặc gần khớp (đầu gối, vai, hông)
● Nếu vết bỏng bao quanh một bộ phận cơ thể (cánh tay, chân, bàn chân, ngực, ngón tay)
● Nếu vết bỏng lớn (lớn hơn 3 inch hoặc 7,5 cm) hoặc sâu (bất kỳ tổn thương 1 phần hay tổn thương hoàn toàn). Nếu bạn có bất kỳ nghi ngờ nào về kích thước và độ sâu của vết bỏng, tốt nhất nên đến gặp bác sĩ. (Xem 'phân loại bỏng' bên dưới.)
● Nếu tuổi nạn nhân dưới 5 tuổi hay trên 70 tuổi
● Nếu có dấu hiệu nhiễm trùng da, chẳng hạn như đỏ, đau tăng, chảy mủ hoặc sốt cao hơn 100,4 độ F hoặc 38 độ C
Phân loại bỏng – Trước đây, bỏng được phân thành độ một, hai, ba hoặc tư, dựa trên độ tổn thương của phần da bị bỏng. Ngày nay, phân độ bỏng được chi tiết hóa để đánh giá liệu vết bỏng của nạn nhân có cần phải phẫu thuật hay không.
Việc phân loại bỏng có thể không chính xác trong vài ngày đầu. Điều này có nghĩa là một vết bỏng có thể xuất hiện ban đầu nhẹ và sau đó tổn thương da trở nên sâu hơn theo thời gian. Nếu bạn không chắc da mình bị bỏng sâu đến mức nào, hãy đi gặp bác sĩ đẻ được đánh giá chính xác.
Bỏng bề mặt - Bỏng da bề mặt, trước đây được gọi là bỏng cấp độ 1, chỉ tổn thương ở lớp thượng bì, đau, khô và đỏ, và chuyển sang màu trắng khi ấn.
Bỏng bề mặt thường lành từ ba đến sáu ngày mà không để lại sẹo. Các vết cháy nắng không phồng rộp là một ví dụ điển hình của bỏng da bề mặt.
Bỏng nông một phần - Bỏng một phần da, trước đây được gọi là bỏng cấp độ hai, tổn thương lớp thượng bì và lớp bì , khi nhiệt độ không khí thay đổi hay có gió thổi qua thì sẽ bị đau rát, thường có màu đỏ, có dịch thấm trong vết thương, thường tạo thành mụn nước và khi ấn thì đổi màu trắng (hình 2). Loại bỏng này cần 7-21 ngày để bình phục. Vết bỏng có thể sậm màu hoặc nhạt màu đi, nhưng thường không hình thành sẹo.
Những vết cháy nắng phồng rộp sau vài giờ là ví dụ điển hình của bỏng nông một phần.
Bỏng sâu một phần - Bỏng một phần da, trước đây gọi là bỏng độ ba, sâu hơn vào da, khi ấn rất đau, luôn hình thành mụn nước và không chuyển sang màu trắng sau khi ấn. Loại bỏng này mất hơn 21 ngày để chữa lành và thường xuất hiện sẹo.
Bỏng mà phồng rộp ngay lập tức là bỏng sâu một phần. Một vết phồng rộp tồn tại trong vài tuần cũng được coi là vết bỏng sâu một phần.
Bỏng toàn phần - Bỏng da hoàn toàn, trước đây được gọi là bỏng độ bốn, tổn thương lan rộng qua toàn bộ lớp da, gây tổn thương da hoàn toàn. Vùng bị bỏng thường không đau, có màu từ trắng sữa đến xám hoặc đen, da khô và không phồng khi chạm vào. Bỏng toàn phần không thể chữa lành mà không cần điều trị phẫu thuật và để lại sẹo nghiêm trọng. (hình 3)
Điều trị bỏng
Bỏng bề mặt hoặc bỏng nông bề mặt thường có thể được điều trị tại nhà. Tuy nhiên, vết bỏng lớn hơn hoặc sâu hơn nên được bác sĩ đánh giá.( Hình 1)
Điều trị bỏng da tại nhà nên bao gồm làm sạch vùng bỏng, làm mát vùng da bỏng ngay lập tức, ngăn ngừa nhiễm trùng và kiểm soát cơn đau.
Làm sạch vùng bỏng - Loại bỏ quần áo bao quanh phần da bị bỏng. Nếu quần áo bị dính vào da, đừng cố cởi nó ra và báo ngay cho nhân viên y tế.
Rửa phần da bị bỏng một cách nhẹ nhàng bằng nước sạch mát và xà phòng trơn. Không cần thiết phải khử trùng da bằng cồn, iốt hoặc các chất tẩy rửa khác.
Làm mát vùng da bỏng - Sau khi làm sạch da, bạn có thể dùng một miếng gạc lạnh đắp lên da hoặc ngâm vùng da đó trong nước mát (không phải nước đá) trong một thời gian ngắn để giảm đau và giảm mức độ bỏng. Tránh đặt đá lạnh trực tiếp lên da vì điều này có thể làm tổn thương da hơn nữa.
Ngăn ngừa nhiễm trùng - Để ngăn ngừa nhiễm trùng ở vết bỏng sâu một phân hay bỏng toàn phần, hãy bôi gel nha đam hoặc kem kháng sinh, chẳng hạn như bacitracin. Không nên bôi thuốc mỡ hoặc các chất khác (ví dụ, mù tạt, lòng trắng trứng, mayonnaise, dầu hoa oải hương, dầu emu, kem đánh răng) vào vết bỏng da. Giữ vết bỏng sạch bằng cách rửa vùng bị bỏng hàng ngày bằng nước và xà phòng (không cần phải là loại xà phòng kháng khuẩn)
Vết bỏng nhẹ có thể được băng lại; vết bỏng hình thành mụn nước nên được băng lại bằng gạc sạch. Một miếng băng không dính vào da (được dán nhãn là "không dính") được ưu tiên hơn. Thay băng một hoặc hai lần mỗi ngày hoặc khi cần thiết.
Đừng làm vỡ vết phồng rộp da bằng kim hoặc móng tay vì điều này có thể làm tăng nguy cơ nhiễm trùng da. Các vết thương sẽ tự vỡ và chảy dịch ra.
Phòng ngừa uốn ván - Nếu bạn chưa tiêm phòng uốn ván trong năm năm qua và vết bỏng của bạn là vết bỏng sâu một phần hay toàn phần, bạn cần tiêm vắc-xin uốn ván.
Điều trị đau – Nếu vết bỏng ở tay hay chân thì nên đặt cao hơn tim để phòng ngừa sưng phù.
Nếu cơn đau không hết, hãy báo cho bác sĩ. Bệnh nhân với vết bỏng nặng sẽ được uống thuốc. Các chất gây tê tại chỗ (gây tê) không nên được sử dụng thường xuyên trên các vết thương bỏng, vì kích ứng có thể xảy ra, và các tác dụng dần mất đi nhanh khi sử dụng kéo dài.
Tránh cào hay gãi da - Nhiều người cảm thấy khó chịu vì ngứa, khi phần da bị bỏng bắt đầu lành. Cố gắng tránh làm trầy xước da. Sử dụng kem dưỡng ẩm nếu cần thiết.
Theo dõi bỏng
Nếu vết bỏng của bạn không lành, ngày càng đau hơn hoặc xuất hiện nhiễm trùng (vết đỏ lan rộng hơn 2 cm từ mép vết bỏng), bạn nên sớm gặp bác sĩ để được chăm sóc sức khỏe.
Hầu hết các vết bỏng da nhỏ và nông sẽ lành trong vòng một tuần và thường không để lại sẹo. Đối với vết bỏng nông một phần, sau khi lành da có thể trở nên sẫm màu hoặc nhạt hơn, nhưng thường không để lại sẹo.
Phòng ngừa bỏng
Bỏng da thường có thể được phòng ngừa bằng cách thực hiện một số biện pháp sau.
● Giữ nến, que diêm và bật lửa ngoài tầm với của trẻ em.
● Không hút thuốc khi buồn ngủ, sau khi uống thuốc an thần hoặc thuốc ngủ hoặc sau khi uống rượu.
● Không hút thuốc khi được thở oxy.
● Giữ thức ăn và đồ uống nóng, bàn là, cách xa mép bàn và bàn.
● Sử dụng máy tạo độ ẩm phun sương thay vì máy phun sương hoặc máy làm ẩm hơi nước.
● Giữ trẻ tránh xa bếp nóng, lò sưởi và lò nướng. Xoay tay cầm nồi vào trong và tắt bếp và để nồi xa tầm với trẻ em. Không bao giờ bế trẻ khi nấu ăn.
● Lắp đặt thiết bị báo cháy ở mỗi tầng trong nhà bạn. Kiểm tra pin trong máy dò khói mỗi tháng một lần và thay đổi nếu cần.
● Đồ ngủ của trẻ em không dễ cháy. Đồ ngủ bằng cotton nên chọn size vừa cho các thành viên trong gia đình.
● Đặt mức điều chỉnh nhiệt trên máy nước nóng của bạn không cao hơn 120 ° F (49 ° C). Nếu bạn không thể điều chỉnh máy nước nóng, hãy lắp đặt thiết bị chống bỏng trên vòi hoa sen, bồn tắm hoặc vòi nước.
● Bọc ghế xe hơi, dây an toàn và xe đẩy bằng chăn hoặc khăn nếu bạn phải đỗ xe trong thời tiết nắng nóng. Cẩn thận khi đặt trẻ vào ghế vì kim loại và nhựa vinyl có thể trở nên rất nóng và có thể gây bỏng.
● Ngăn ngừa cháy nắng bằng cách thoa kem chống nắng một cách đều đặn và tránh ánh nắng mặt trời khi có thể. Phòng ngừa cháy nắng được trình bày chi tiết trong phần khác. (Xem phần ": Phòng ngừa cháy nắng)
Tài liệu tham khảo
Bỏng bể mặt.
Vết bỏng bề mặt có màu đỏ, chuyển sang màu trắng khi ấn (hình 1)
Bỏng nông một phần
Vết bỏng nông một phần, thường có thể bị phồng rộp, chuyển màu khi bạn ấn xuống. Thường có thể rỉ dịch ra khi vết bỏng vỡ. (hình 2)
Bỏng toàn phần
Các vết bỏng toàn phần có màu trắng, xám hoặc đen và không bị nhạt màu khi ấn. Phần da bị bỏng không thể cảm thấy bất cứ điều gì, vì vậy nó không đau khi bạn chạm vào nó. (hình 3)
